تعریف ژانر در تئاتر به دستهبندی یا طبقهبندی نمایشها و آثار نمایشی بر اساس ویژگیهای خاصی از جمله موضوع، سبک، فرم و نحوه روایت برمیگردد.
ژانر در هنرهای نمایشی به عنوان یک چارچوب عمل میکند که به ما کمک میکند تا آثار مختلف را به دستههایی با ویژگیهای مشترک تقسیم کنیم. این تقسیمبندی به تماشاگر، نویسنده و کارگردان این امکان را میدهد که انتظارات خاصی از یک اثر نمایشی داشته باشند. شما میتوانید برای آشنایی با انواع ژانر در تئاتر بر روی لینک کلی کنید.
تعریف ژانر در تئاتر
ژانر مفهومی است که نه تنها در تئاتر بلکه در سینما، ادبیات، موسیقی و هنرهای تجسمی نیز به کار میرود. در همه این هنرها، ژانر به عنوان یک راهنمای قراردادی عمل میکند که به تماشاگر یا خواننده میگوید چه نوع تجربهای از اثر انتظار داشته باشد.
بیشتر بخوانید:
- مفهوم ایده و کانسپت در هنر و فلسفه
- مفهوم فرم در نظریه های هنری و فلسفی
- تعریف درام و اهمیت هنرهای دراماتیک
- بررسی تفاوتهای بنیادین هنر ایرانی و هنر غربی
- هنر معاصر ایران : نظریات و مقایسه با هنر غرب
- پرفورمنس آرت ؛ هنر زنده
فهرست مطالب این مقاله
Toggleویژگیهای کلیدی ژانر
موضوع، سبک، فرم، احساسات و واکنشها، ساختار روایی از جمله ویژگیهای کلیدی ژانر هستند؛ که در ادامه آنها را بررسی خوهیم کرد.
- موضوع (Theme): ژانرها اغلب بر اساس موضوعات و مسائلی که در نمایش مطرح میشوند، تعریف میشوند. برای مثال، تراژدی معمولاً به مسائل جدی و اخلاقی مانند مرگ، سرنوشت و مسئولیت میپردازد، در حالی که کمدی به مسائل روزمره و طنزآمیز و اغلب هجوآمیز میپردازد.
- سبک (Style): ژانرها همچنین بر اساس سبک هنری و نحوه اجرای آن اثر نیز طبقهبندی میشوند. برای مثال، تئاتر ابزورد دارای سبک خاصی از دیالوگها و ساختار غیرروایی است که با سایر ژانرها متفاوت است.
- فرم (Form): فرمهای اجرایی متفاوت در ژانرها نیز وجود دارند. در موزیکالها، موسیقی و آواز جزء اساسی نمایش است، در حالی که در تئاتر فیزیکال بیشتر به حرکات بدن و زبان بدنی تکیه میشود.
- احساسات و واکنشها (Emotions and Audience Reactions): هر ژانر به نحوی خاص بر احساسات مخاطبان تأثیر میگذارد. تراژدی ممکن است باعث ترحم و کاتارسیس (تخلیه روانی) شود، در حالی که کمدی باعث خنده و سرگرمی است. درام اغلب احساسات عمیق و پیچیدهتری را برمیانگیزد.
- ساختار روایی (Narrative Structure): ژانرها معمولاً از الگوهای مشخصی برای ساختار روایتی پیروی میکنند. مثلاً تراژدیها اغلب با روندی شروع میشوند که شخصیتهای اصلی در نهایت به سقوط اخلاقی یا فاجعهای منجر میشوند. کمدیها برعکس، با مشکلات و اشتباهات شخصیتها شروع میشوند و در نهایت به خوشبختی ختم میشوند.
تفاوت ژانر با سبک
گاهی اوقات، ژانر و سبک با هم اشتباه گرفته میشوند، اما این دو مفهوم متفاوت هستند. ژانر به طبقهبندی موضوعی و روایی اثر اشاره دارد، در حالی که سبک به شیوههای خاص اجرایی و تکنیکهای بصری یا ادبی اشاره دارد که در یک اثر هنری استفاده میشود. برای مثال، ممکن است یک نمایشنامه تراژدی باشد اما با استفاده از سبک رئالیستی اجرا شود.
تعریفهای بینالمللی از ژانر
در سطح بینالمللی، ژانرها توسط منابع معتبر هنری و آکادمیک تعریف و دستهبندی میشوند. مثلا:
- The Oxford English Dictionary ژانر را به عنوان “طبقه یا دستهبندی آثار هنری، به ویژه بر اساس شکل، سبک یا موضوع” تعریف میکند.
- Merriam-Webster ژانر را “دستهای از آثار هنری یا ادبی که ویژگیهای مشترکی دارند” تعریف میکند.
نقش ژانر در تئاتر معاصر
در تئاتر معاصر، ژانرها ممکن است مرزهای روشنی نداشته باشند و گاهی عناصر چند ژانر در یک اثر به کار میروند. این امر به ویژه در پستمدرنیسم و تئاتر تجربی دیده میشود که در آنها مرزهای ژانر شکسته شده و عناصر مختلفی از تراژدی، کمدی، درام و تئاتر ابزورد با هم ترکیب میشوند.
جمعبندی
به طور کلی ژانرها به ما کمک میکنند که به درک عمیقتری از یک اثر هنری برسیم، اما تئاتر همیشه پویا و در حال تغییر است و ژانرها نیز با گذشت زمان و تکامل فرهنگی دچار تغییر و تحول میشوند.
بیشتر بخوانید:
لطفا به آخرین آثار ما در گروه هنری تنوتن نگاه کنید
از همراهی شما تا انتهای نوشتار پرفورمنس آرت سپاسگزار هستیم. حتما ما را در تنوتن با نظرات خود در رابطه با این نوشتار، آگاه کنید.